I znów odpowiedź na konkretny list otrzymany od konkretnego człowieka
. Bardzo ciekawy problem i prawdopodobnie także coś mówiąca odpowiedź:Dzień dobry Panie Andrze
ju!Jeszcze raz przepraszam, że tak to długo trwało, ale doprawdy ostatni czas mieliśmy wyjątkowo gorący - długo by pisać, ale, no - nie traćmy czasu na "wątki poboczne" i ruszajmy do rzeczy!
Będę cytować fragmenty z Pana listu i komentować je powolutku:
W
itam Pana bardzo serdecznie! Na wstępie chciałbym powiedziec, że jest to mój pierwszy list do osoby, której stronę odwiedziłem (a odwiedziłem ich dość sporo...) . Piszę go pod wpływem treści, które Pan na swojej stronie zawarł i formy w jaką Pan tę treść ubrał.- cieszę się, że moje teksty wzbudziały Pana zainteresowanie. Dziękuję za zaufanie, jakim mnie Pan obdarzył! Postaram się nie zawieść Pana oczekiwań.
Mam na imię Andrzej, mam 21 lat i jestem studentem II roku na Politechnice Krakowskiej.
- a ja mam
na imię Stefan i proponuję, jak wszystkim, przejście na swobodniejszą stopę w naszych kontaktach. Tu, w Finlandii, gdzie mieszkamy od 17 lat - wszyscy sobie mówią po imieniu i nikt na tym nie traci...Ja sam pochodzę z małej mieściny B. niedaleko Zamościa
i Lublina.- a ja jestem z Kielc i mam wyjątkowy sentyment do Twoich okolic. Moi Rodzice poznali się w Krasnymstawie, dokąd - wedle legendy, a może i nie tylko - Wadysław Jagiełło przyjeżdżał słuchać słowików.
Piszę do Pana, ponieważ od roku jestem zafascynowany twórczością Fryderyka Chopina. Po kilku miesiącach samego słuchania jego muzyki postanowiłem nauczyć się grać na fortepianie.
- i to też miłe. Chciałbym jednak życzyć Ci rozszerzenia muzycznych zainteresowań - przynajmniej (początkowo) na kompozytorów najbardziej cenionych przez Chopina: myślę o Bachu i Mozarcie. Z ich muzyką wiąże się wiele niekoniecznie pozytywnych szkolnomuzycznych stereotypów; warto je przełamywać - najpierw - słuchając, a potem - zwłaszcza - samemu grając utwory tych wielkich
Misztrów. Powolutku przejdziemy i do tego.Ukończyłem szkołę muzyczną w klasie klarnetu, a fortepian miałem tam jako instrument dodatkowy, jednak nie wzbudzał on u mnie wtedy większego zainteresowania.
- nie dziwię się. U nas się nawet mówiło o uczeniu "pianina koncentracyjnego oburącz"...
Wspominam o tym dlatego, by powiedzieć Panu, że sposób mojej wtedy nauki był zupełnie błędny i nie przynosił efektów pomimo ćwiczeń.
- wiele czynników składa się na sukces. Na brak sukcesu nie trzeba ich aż tak wiele: wystarczy być samemu zniechęconym i zniechęcić ucznia. Reszta przyjdzie sama.
Moja nauczycielka oczywiście nie uprzedziła mnie że zdolności manualne wynikają z myślenia a nie z biegłości palców.
- tradycja rzeczywiście wyobraża sobie, że palce rządzą palcami, a technika zależy od palców. Wszystko tu kręci się wokół wszechwładnego PALCA:
1. Nie będziesz miał innych Świętości przed PALCEM!
2. Myśl o PALCU, a nauczysz się ruszać palcami!
3. Dbaj o siłę i zręczność palców, a będziesz grać jak Horowitz (albo i
lepiej)!4. Tylko PALEC da Ci radość muzykowania!
5. Nic ważniejszego od PALCA!
6. Naukę muzyki należy zaczyna się od PALCA!
7. Na dobrą sprawę - bez PALCA nie ma czego w muzyce szukać!
8. PALEC rozwiązuje wszelkie problemy pianistyczne!
9. Podglądaj - jak inni ruszają PALCAMI (nawyk siedzenia po tej stronie sali koncertowej, z której widać PALCE)!
10. Anatomia i fizjologia PALCA są podstawą wiedzy o PALCU!
To tylko dziesięć pierwszych przykazań tradycyjnej metodyki pianistycznej. Czy - wobec tego - mamy sądzić, że PALEC jest wobec tego NIEWAŻNY?
Ależ nie - po trzykroć, po pięćkroć, do kroćset - nie! Ale ani od PALCA nic się w pianistyce nie zaczyna, ani nic się na PALCU nie kończy. A w każdym razie COŚ oprócz tego tematu w pianistyce NIEWĄTPLIWIE istnieje... Zachęcam - nawiasem mówiąc - do zainteresowania się, np, "Ferdydurke" Gombrowicza; i wspomnijmy, że Sain-Saëns nie na darmo jedną z części swego arcydowcipnego "Karnawału zwierząt" zatytułował "Pianiści"...!
Oczywiście miałem też problemy z wielkimi oporami klawiszy fortepianu... i dziwiłem się że wkładając tak dużo siły w uderzanie klawisza nie jestem w stanie uzyskać "spiżowego forte".
- rozumiem, nie dziwię się i współczuję! Ale to tylko przeszłość - proszę spojrzeć na nią z czułością i humorem!
Do
piero lektura Pańskiej strony otworzyła mi oczy na te problemy i ich przyczyny. Może to jest oczywiste, ale chciałbym powiedzieć, że całkowicie zgadzam się z Panem w kwestii przyczyn technicznych problemów.- cieszę się i gratuluję Ci poczucia prawdy! Istotnie - jak twierdzi psychologia i neurologia - wszystko, CZYM i JAK człowiek żyje, CO i JAK jest w stanie uczynić - ma swój początek w sferach dość odległych od PALCA.
Prawdę mówiąc, czytając Pańską stronę doszłem do wniosku, że brak myślenia i emocjonalnego zaangażowania leży u podstaw moich problemów, o których właśnie chciałem Panu powiedzieć i poprosić o pomoc w ich rozwiązywaniu.
- umówmy się: masz chyba rację. Dodałbym jeszcze, że najwidoczniej nie do końca udało Ci się wykształcić nawyki słuchowe (trzeba wiedzieć, CZEGO słuchać) oraz, że prawdopodobnie nie do końca wiesz - CZEGO masz się od PALCÓW domagać (ocena artystycznej wartości tego, co się już z instrumentu FAKTYCZNIE uzyskało).
Zafascynowany muzyką Chopina przywiozłem sobie stary zakurzony keyboard (jednak w pełni sprawny) i zacząłem naukę. Jest to keyboard bez dynamicznej klawiatury, więc nie wkładam zbytnio uwagi w sposób wydobywania dźwięku i nie śledzę jego rozwoju (... a może powinienem...?), jednak myślę że nawet na nim mogę się co nie
co podszkolić.- hmm, nooo! Duży błąd, jak sądzę. Ale czytajmy dalej!
Zacząłem swą naukę od grania gamy C-dur,a gdy doszedłem do pewnej wprawy - rzuciłem się na głęboką wodę: Walc Chopina op 62 nr 2. Wychodził mi on dość dobrze i byłem z siebie wcale zadowolony, gdy nagle spostrzegłem, że
im więcej gram tym mi on gorzej wychodzi. Palce zaczęły mi się blokować, zacinałem sie zawsze w tych samych miejscach, nie grałem rytmicznie, palce same rwały się do przodu i nie miałem nad nimi zupełnie kontroli... Po prostu było coraz gorzej... mimo moich ćwiczeń.- ano właśnie! "Po ich owocach poznacie ich". Tak to bywa, jak skupiamy się głównie na PALCACH!
I wtedy to właśnie jakimś cudem trafiłem na Pana strone, która rzuciła światło na przyczynę tych dolegliwości. Skupiłem się na duchowej formie gry i na prawdziwych początkach dźwięku czyli na myśleniu o tym co się gra i w jaki sposób. Zacząłem to robić od wczoraj więc trudno było by opisywać jakieś spektakularne sukcesy, jednak jestem bardzo dobrej myśli. Jeszcze kie
dyś kupię sobie fortepian...- kto szuka, znajduje! Nie mówiłbym jednak o "duchowej" stronie gry: podejrzewam, że po prostu zacząłeś DOKŁADNIEJ siebie słuchać, faktycznie kontrolując KAŻDY wydobywany dźwięk. Przeniesienie punktu zainteresowania z palców na brzmienie NA OGÓŁ natychmiast powoduje efekt, który możemy określić jako ODBARCZENIE rąk i palców. Wówczas, gdy to nastąpi, błyskawicznie okazuje się, że wcale nie potrzeba AŻ TAK WIELE siły dla uzyskania całkiem porządnego rezultatu w grze. To oczywiści
e dopiero początek drogi, ale różnica jest tak wielka, że można ją uznać za wręcz rewolucyjną!Znakomitą formą doskonalenia precyzji brzmienia jest zalecane przez Chopina
legato marcato, w którym - stale kontrolując "strefę dźwięku" (nie przebijać, ALE dogrywać!) dopracowujemy tę tak genialnie określoną przez Godowskiego (Neuhaus się u niego uczył - pamiętajmy i o tym), czysto chopinowskiej proweniencji sprawność: swobodny spadek masy ruchomej palca (bonusy się kłaniają!). Od siebie dodam, że po obserwacji zajęć prowadzonych przez wychowanków Dawida Ojstracha sądzę, że ten swobodny spadek palców można nawet chyba ciut przyspieszyć - i wtedy mamy właśnie chopinowskie legato marcato.Pr
oszę Pana o jakieś wskazówki na temat techniki gry na początkowym etapie mojej fortepianowej podróży; jak nie popaść w niekorzystne nawyki? Na co zwracać uwagę, a na co mniej?- przede wszystkim NORMALNE pianino. Wszystko - tylko nie keyboard, nawet najlepszy! Na keyboardach mogą grać rzeczywiście FACHOWO (czyt.: odruchowo i z NATURY) słuchający siebie jazzmani oraz wszelka chałturnicza brać: piszę to w pełnej świadomości faktu ICH znacznie lepszego, bardziej prawidłowego i
bardziej PROFESJONALNIE MUZYCZNEGO podejścia do klawiatury od podejścia wszystkich tych, których nauka muzyki odbywała się przez PALCE i INTELEKT, przez wszystko możliwe do pomyślenia - tylko NIE PRZEZ SŁUCH.Ty powinieneś wrócić, odwołać się do natury wszelkiego muzykowania, a tą jest SŁUCH i SŁYSZENIE. Na keyboardach nie masz szans naturalnego wpływania na dźwięk - nie masz także PRZYJEMNOŚCI słuchania dźwięku, bo dźwięk elektronicznie generowany NIE MA cech dźwięku naturalnie wywoływanego: to muzyczny FAST FOOD bez błonnika alikwotów...
W sferze tzw. techniki gry - nie gnieć i nie wal! Pozwól palcom spadać na klawisze i ewentualnie lekko przyspiesz ten ruch - będziesz mieć więcej czasu na myślenie. Praca palców niech przypomina styl pracy serca - to bardzo NATURALNE rozwiązanie...!
Przeczytaj kilka razy wszystko, co
tu znajdziesz i staraj się WMYŚLEĆ w tego sens! Poza wszystkim - "pytaj, a będzie Ci odpowiedziane"!Chciałbym też powiedzieć, że sposób w jakim prowadzi Pan swoją stronę świadczy o Pańskim podejściu do zagadnień dydaktycznych i sposobu wyrażania emocji. Po prostu widać jak wiele pasji i emocji wkłada Pan w to czym się zajmuje.
- staram się nie kłamać, ot i tyle!
Będę bardzo wdzięczny za jakieś wskazówki na temat techniki i nie tylko. Dodam że dotychczas nauczyłem się Preludium 14
op. 28 Chopina (trochę wolniej, ale zawsze to coś), Preludium 20 i Walca (minutowego) op 64 nr 1, a teraz uczę się Nokturnu op 48 nr 1. Za każdym razem cieszę się kiedy z głośnika wydobywają sie znajome dźwięki.- wszystko, co mam do powiedzenia - w zasadzie - jest w Internecie. Po głowie "chodzą mi" tysiące kolejnych tematów, które powolutku - polubiłem to słowo, to z fińskiego "pikku hiljaa", czyli właśnie "nie śpiesznie" (
festina lente) - powinny zacząć coraz jaśniej oświetlać pianistyczne ścieżki i czynić całą sprawę doprawdy wolną od ponurej (każda dyktatura jest ponura) dyktatury PALCA. A tak na prawdę - to dla wszystkich otwarta jest także i ta możliwość.Z poważaniem. Andr
zejPS I jeszcze - mam nadzieję że Pana nie zanudziłem...
- ależ skąd, Andrzeju! Gratuluję pomysłu i dziękuję za napisanie tego pierwszego listu. Czekam na efekty w Twojej pracy i na wiele,
bardzo wiele dobrych wieści.Cześć! Pozdrawiam Cię serdecznie -
StefanStrona opublikowana: 2005-04-23